دو نظام اصلی برای تقسیمبندی مسائل روانشناسی اجتماعی وجود دارد:
نخست، مدل ششمحوری کلاسیک که هنوز در کتابهای درسی مثل آثار مایرز، هاگ و وگان یا آرونسون به کار میرود. در این مدل، مباحث روانشناسی اجتماعی حول شش محور سامان یافته: شناخت اجتماعی، نگرشها، نفوذ اجتماعی، گروهها، روابط بینفردی و زمینههای کاربردهای روانشناسی اجتماعی. هدف این مدل بیشتر آموزشی و پایهای است، نه پژوهشی؛ یعنی برای فهم آسانتر مفاهیم بنیادی روانشناسی اجتماعی طراحی شده درحالی که در پژوهشهای علمی، حوزهها بر اساس موضوعات و پدیدهها تفکیک میشوند، نه محورهای سنتی.
در مقابل، مدل گستردهتر و امروزیتری نیز وجود دارد که در منابع پژوهشی جدید، مانند دائرةالمعارف APA یا Oxford Handbook of Social Psychology دیده میشود. این مدل محورهای روانشناسی اجتماعی را دقیقتر و تخصصیتر تقسیم کرده است: هویت و خود، نگرشها و باورها، نفوذ اجتماعی، گروهها و روابط بینفردی، پیشداوری و تبعیض، رفتارهای اجتماعی مثبت، پرخاشگری و تعارض، ارتباطات اجتماعی، روابط نزدیک و عاطفی و مسائل کلان اجتماعی.
در واقع، این فهرستِ جدید نسخهی توسعهیافتهی همان مدل کلاسیک است. بعضی حوزهها جزئیتر شدهاند (مثل تفکیک روابط نزدیک از روابط بینفردی)، بعضی مستقل شدهاند (مثل ارتباطات اجتماعی و پیشداوری) و برخی نیز نگاهشان از سطح فردی به سطح اجتماعی و کلان گسترده شده (مثل مسائل و مشکلات اجتماعی: social issues / societal problems).
مطالعهی بیشتر↓
- Aronson, E., Wilson, T. D., & Sommers, S. R. – Social Psychology (11th ed.)
بهترین منبع برای آشنایی با مدل کلاسیک ششمحوری و درک پایهای محورهای اصلی روانشناسی اجتماعی.
- Baumeister, R. F., & Finkel, E. J. – Advanced Social Psychology: The State of the Science
مرجعی پژوهشی که تقسیمبندی مدرن حوزهها را نشان میدهد: از هویت و نگرشها تا روابط نزدیک و مسائل کلان اجتماعی.
- APA Handbook of Personality and Social Psychology & APA Dictionary of Psychology
منابع رسمی و بهروز برای پژوهشگران و علاقهمندان به بررسی دقیق و تخصصی محورهای روانشناسی اجتماعی.
- Myers, D. G. – Social Psychology (13th ed.)
منبعی ساده و روان برای فهم مدل کلاسیک و مثالهای عملی، مناسب برای مطالعهی سریع و درک مفاهیم پایه.